Z kart historii parafii

 

Droga do powstania kościoła

Czarków od wieków związany był z parafią p.w. Wszystkich Świętych – Matką pszczyńskich kościołów. Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości, pochodząca z 1326 roku, dotyczy właśnie przynależności tej osady do parafii w Pszczynie. Z racji dosyć dużej odległości do kościoła parafialnego, mieszkańcy Czarkowa, aż do 1939 roku uczestniczyli najczęściej w nabożeństwach w bliżej położonym kościele filialnym św. Jadwigi Śląskiej w Starej Wsi (kościół parafialny przeznaczony był głównie dla mieszkańców miasta). W latach 30. XX wieku wieś zaczęła dynamicznie się rozwijać (powstała wówczas nowa szkoła i linia kolejowa wraz z przystankiem w pobliskich Radostowicach) i na tle tych przemian wśród mieszkańców Czarkowa po raz pierwszy pojawiła się myśl o utworzeniu własnego kościoła. Powołany oficjalnie Komitet Budowy musiał przerwał swoją działalność wraz z wybuchem II wojny światowej. Ponowne starania o własną świątynię czarkowianie mogli podjąć dopiero po okresie stalinizmu. Pod rozwagę zostały wzięte dwie możliwości: wzniesienie budynku kościoła od podstaw w południowej części miejscowości (na tzw. Niwach) lub adaptacja już istniejącego budynku. W tym drugim przypadku naturalnym miejscem i jedynym nadającym się w tym celu była sala taneczna gospody Gertrudy Waleckiej. Zgoda właścicielki na przeznaczenie jej lokalu pod świątynię ostatecznie przesądziła o wybraniu drugiej z rozważanych opcji. Umowę najmu sporządzono na okres 10 lat w dniu 30 stycznia 1957 roku. We wszystkich staraniach czarkowian wspierał proboszcz pszczyński, ks. Józef Kuczera. Na pismo w sprawie wydania zgody na utworzenie w Czarkowie kościoła, Urząd ds. Wyznań nie wyraził oficjalnego sprzeciwu, ale pozostał obojętny, co wedle prawa potraktowano za milczącą zgodę na działania Komitetu. Jednakże brak odpowiedzi w tej sprawie przez szereg kolejnych lat był przez ówczesne władze państwowe wykorzystywany jako główny argument wobec rzekomej nielegalnej działalności kościoła, a funkcjonowanie rodzącej się wspólnoty rządzący starali się na różne sposoby zakłócić, m.in. poprzez nakładanie wysokich podatków dzierżawnych, zakazywanie prowadzenia procesji Bożego Ciała ulicami miejscowości czy wystawienia krzyża misyjnego przed kościół oraz piętrzenie formalności prawnych związanych z pozwoleniem na erygowanie samodzielnej parafii.      

 

Budowa parafialnej wspólnoty

W białą niedzielę 28 kwietnia 1957 roku nastąpiło uroczyste poświęcenie kościoła, którego dokonał dziekan dekanatu pszczyńskiego, ks. Jan Osiewacz, proboszcz w Ćwiklicach. Kościół miał odtąd służyć mieszkańcom dwóch miejscowości: Czarkowa i Radostowic, a także zamieszkującym pogranicze ze Starą Wsią. Przez pierwsze miesiące Msze święte były odprawiane jedynie w niedziele i uroczystości, a sakramenty sprawowali dojeżdżający tutaj kapłani macierzystej parafii w Pszczynie. W pomoc duszpasterską włączał się pochodzący z Radostowic o. Serafin Kloc, bonifrater. 3 września przybył do Pszczyny w charakterze wikariusza ks. Antoni Brzóska, który otrzymał polecenie stałego duszpasterzowania w Czarkowie. W późniejszym czasie został on pierwszym rektorem kościoła.

 

Czarkowska świątynia bardzo szybko stała się miejscem łączącym mieszkańców Czarkowa i sąsiednich Radostowic, zarówno pod względem duchowym, jak i niejako kulturalnym. Wkrótce powstały pierwsze parafialne wspólnoty: chór i zespół charytatywny. Ten kierunek rozwoju kontynuował następca pierwszego rektora, ks. Włodzimierz Pielesz, który przybył do Czarkowa z początkiem lutego 1963 roku. W długim okresie ponad 30 lat posługi ks. Pielesza, kościół w Czarkowie gościł często misjonarzy oblatów z Katowic czy franciszkanów z Panewnik, głoszących tutaj misje święte, rekolekcje i kazania odpustowe. Zapraszani kapłani pokazywali przeźrocza i filmy z prowadzonych przez siebie misji w krajach Czarnego Lądu. Wysokie czytelnictwo notowała prasa kościelna, na czele z „Gościem Niedzielnym”. Oprawę muzyczną różnych uroczystości zapewniała Powiatowa Orkiestra Dęta z Pszczyny pod batutą czarkowskiego organisty Teofila Smołki, z kolei od 1976 roku do dnia dzisiejszego najważniejsze wydarzenia parafialne śpiewem uświetnia ludowy zespół „Czarkowianki”, a od lat 90. także zespół muzyczny „Mediator”. Parafianie licznie uczestniczyli w pielgrzymkach, od końca lat 80. także tych międzynarodowych, m.in. do Rzymu. Od 1991 roku żywy jest kult Miłosierdzia Bożego. W latach 80. z parafii wyszło pierwsze powołanie kapłańskie w osobie o. Seweryna Lubeckiego, franciszkanina posługującego w Ziemi Świętej. W 1975 roku zakupiono przylegający do kościoła budynek służący dla celów handlowych, który zaadaptowano na probostwo. W 1991 roku otwarto cmentarz parafialny u styku ulic Powstańców Śląskich i Słowackiego.

 

Przez długie lata ks. Pielesz czynił usilne starania o odłączenie się kościoła w Czarkowie od parafii pszczyńskiej. Już od września 1971 roku nosił tytuł honorowego proboszcza, z kolei siedem lat później otrzymał dekret na pierwszego stałego proboszcza. Oficjalne erygowanie parafii nastąpiło z dniem 23 kwietnia 1978 roku. Osiągnięcia na polu duszpasterskim ks. Pielesza zostały dostrzeżone i w głosowaniu księży dekanalnych został on we wrześniu 1986 roku wybrany na dziekana Dekanatu Pszczyna. W październiku 1992 roku otrzymał nominację na drugą kadencję, którą sprawował do przejścia na emeryturę w 1996 roku.   

 

Wraz z zawieszeniem stanu wojennego, pod koniec 1982 roku parafianie radostowickiej części parafii podjęli pierwsze działania mające na celu budowę w ich miejscowości własnego kościoła. W niemal trzy lata udało się postawić budynek nowej świątyni, która otrzymała wezwanie Imienia Maryi. Jej poświęcenie przez ks. bpa Janusza Zimniaka nastąpiło 20 listopada 1985 roku. Parafia w Czarkowie uszczupliła się o kilkuset parafian.

 

Z dniem 24 sierpnia 1996 roku następcą ks. Włodzimierza Pielesza został ks. Stanisław Nieszporek, który od razu przystąpił do licznych prac remontowych w budynku kościoła. Nowy proboszcz wprowadził czarkowską parafię w nowe tysiąclecie. Jednymi z najważniejszych wydarzeń w tym czasie były obchody 670-lecia istnienia miejscowości we wrześniu 1996 roku oraz dwudniowa peregrynacja Kopii Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w maju 1997 roku.

 

Od 1 lipca 2008 roku urząd proboszcza parafii sprawuje ks. Krzysztof Grudniok, który rozpoczął długoletni i trwający do chwili obecnej proces zmiany wyglądu zewnętrznego i wystroju wewnętrznego kościoła.

 

 

Budynek kościoła: jego dzieje i prace remontowe

Budynek, który w 1957 roku został adaptowany na kaplicę, pełnił wcześniej funkcję sali tanecznej wiejskiej gospody. Został on postawiony w 1928 roku, o czym świadczy data wyryta na jednej z belek wspierających konstrukcję dachu. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się sala o podobnym przeznaczeniu, zwieńczona jednak dachem płaskim, która spłonęła doszczętnie w nocy 6 marca 1928 roku. Jej pierwszym udokumentowanym właścicielem był Żyd Noe Stern, który następnie sprzedał budynek szynku wraz z jego przyległościami Michałowi Marekwi. Po nim z kolei prowadzenie gospody przejęła córka Gertruda, zamężna z Janem Waleckim. To oni postawili w miejscu spalonej sali nowy budynek kryty spadzistym dachem z oknami zamkniętymi półkolem. Zastosowanie takich elementów architektonicznych świadczy, iż już podczas budowy sali rozważana była myśl o jej późniejszym przeznaczeniu na kościół, co spełniło się dopiero 30 lat później. W okresie przedwojennym sala nierzadko użytkowana była jako miejsce szkolnych przedstawień i akademii, a po wojnie często gościło w niej kino objazdowe. Podczas okupacji spełniała nawet funkcję spichlerza na żyto.

 

Adaptacja budynku na cele sakralne została powierzona pszczyńskiemu architektowi Brylowi. W centralnej części ołtarza został umieszczony obraz olejny św. Józefa z Jezusem, pochodzący z kaplicy Sióstr Felicjanek z Pszczyny. Po bokach znalazły się figury: św. Jadwigi Śląskiej i św. Jacka Odrowąża. Prezbiterium od pozostałej części kościoła odgradzały balaski. Przy ścianie południowej zbudowano drewnianą ambonę. Parafia Wszystkich Świętych w Pszczynie podarowała także stacje Drogi Krzyżowej, znajdujące się w kościele do dzisiaj. Z tyłu kościoła znalazła się fisharmonia, 1-manułowa, z 12 registrami, ze składu TH Cieplik z Bytomia, pochodząca z 1. połowy XX wieku.

 

Pierwsza poważna zmiana wystroju nastąpiła w 1972 roku i była podyktowana koniecznością przystosowania kościoła do wymogów liturgicznych Soboru Watykańskiego II. Nowy ołtarz zyskał teraz formę kasetonową, zniknęły balaski, a prezbiterium wymalowano motywami górniczymi. Prace remontowe kontynuowano w kolejnych latach: w 1974 roku otynkowano ścianę frontową i boczną kościoła oraz wybito nowe, boczne drzwi, w 1980 roku wybudowano betonowy, asymetryczny chór, na którym znalazło się odtąd miejsce na fisharmonię, wprowadzono także centralne ogrzewanie, w 1985 roku położono marmurową posadzkę w kościele w miejsce drewnianej, w 1987 roku zbudowano nowe organy – nad pracami czuwał organomistrz Zdzisław Zasada z Mikołowa – po dwóch remontach: w 2004 i w 2018 roku służą one do chwili obecnej, w 1997 roku wyremontowano dach i wybudowano sygnaturkę na jego szczycie, w 2001 roku usunięto kasetonowy ołtarz, pozostawiając z niego tylko stary obraz św. Józefa i tabernakulum, w 2004 roku zmieniono aranżację wystroju prezbiterium, wybudowano nowy, trzeci ołtarz, a także ołtarze boczne z obrazami Jezusa Miłosiernego po lewej i Matki Boskiej Częstochowskiej po prawej stronie – oba namalowane przez częstochowskiego artystę Bolesława Jakuszewskiego, następnie zainstalowano nową chrzcielnicę.

 

Ks. proboszcz Krzysztof Grudniok rozpoczął szereg prac mających na celu modernizację infrastruktury technicznej kościoła oraz jego upiększenie. W 2009 roku przystąpiono do wykonania drenażu budynku i docieplenia strychu, w 2011 roku zabudowano narożnik kościoła z pomieszczeniem gospodarczym i ubikacją, a w kolejnym roku wykonano nową posadzkę prezbiterium wraz z ogrzewaniem podłogowym. W październiku 2011 roku rozpoczęto kilkuletnie starania o sporządzenie projektu przebudowy ściany frontowej kościoła. Po odrzuceniu kilku projektów przygotowanych przez różnych architektów, które nie spełniły oczekiwań środowiska, Rada Parafialna 4 lutego 2016 roku podjęła decyzję o akceptacji ostatecznego projektu autorstwa Ryszarda Kopca. W międzyczasie zdołano uzyskać wszelkie potrzebne zgody instytucji samorządowych, państwowych i kościelnych na rozpoczęcie prac przy kościele. Projekt konstrukcyjny wykonał inż. Tomasz Wroński, kierownikiem budowy został Michał Masny. Prace związane z przygotowaniem kościoła do przebudowy rozpoczęto w maju 2016 roku, w czerwcu zamknięto dla wiernych chór, w lipcu zaś zamknięto tylną część kościoła wraz z głównym wejściem i wbito pierwszą łopatę pod fundamenty wieży. Równocześnie przystąpiono do wykonania nowych dzwonów dla parafii, które odlano 16 czerwca 2016 roku w Ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie, a także witraży, które miały odtąd zdobić okna. Szczyt wieży ukończono w lutym 2017 roku, a 28 kwietnia zainstalowano na nim ażurowy hełm zwieńczony krzyżem. W tym samym miesiącu otwarto w pełni kościół, który zyskał teraz nowy, przestronny chór. Jego nowa konstrukcja wymagała deinstalacji części stacji Drogi Krzyżowej i umieszczenia czterech obrazów na ścianie północnej. 15 lipca 2017 roku usunięto wszystkie rusztowania, ukazując oczom parafian ukończoną wieżę kościoła w pełnej okazałości. 4 października odbyło się uroczyste poświęcenie nowych dzwonów przez ks. abpa Wiktora Skworca. Po raz pierwszy zwołały one wiernych na Mszę świętą w 100-lecie zakończenia objawień fatimskich 13 października. Prace nad aranżacją nowego wystroju kościoła trwają nadal. W najbliższym czasie ma zostać otynkowana ściana frontowa kościoła, a następnie rozpoczną się prace przy przebudowie prezbiterium, którego nowy projekt jest już przygotowany.

       

 

 

KAPLICZKA NA SKRZYŻOWANIU ULIC POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH i WOLNOŚCI

Na terenie parafii znajduje się kapliczka, położona na posesji Pani Jadwigi Kania, która prawdopodobnie powstała w 1921 roku. W tym bowiem roku, Pan Stern – mieszkaniec Czarkowa i właściciel okazałej karczmy, po szczęśliwym powrocie z pożogo wojennej, zawiesił w niej duży, drewniany różaniec jako wotum dziękczynne. Po II wojnie światowej Pani Zofia Kania przekazała do kapliczki obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.

 

Kapłani

 

Ks. mgr lic. Krzysztof Grudniok, Proboszcz (od 1 lipca 2008 roku)

Urodził się 21 grudnia 1960 roku w Katowicach. Święcenia kapłańskie przyjął 13 maja 1989 roku w Katedrze Chrystusa Króla w Katowicach z rąk ks. bpa Damiana Zimonia. Jako wikary pracował w parafiach: Matki Boskiej Królowej Pokoju w Tarnowskich Górach (1989 – 1991), św. Stanisława w Żorach (1991 – 1993), Matki Bożej Częstochowskiej w Knurowie (1993 – 1996), św. Pawła Apostoła w Rudzie Śląskiej-Nowym Bytomiu (1996 – 1999), św. Jerzego w Czerwionce-Leszczynach Dębieńsku (1999 – 2002), Ducha Świętego w Siemianowicach Śląskich-Bytkowie (2002 – 2006), NMP Sprawiedliwości i Miłości Społecznej w Jastrzębiu-Zdroju Dubielcu (2006), NSPJ w Katowicach-Murckach (2006 – 2008).

 

Poprzedni proboszczowie

 

Ks. prałat Józef Kuczera(budowniczy kościoła)

Ur. 17.05.1913, zm. 24.12.1989

Pochowany w Pszczynie na cmentarzu św. Jadwigi

 

Ks. Antoni Brzóska (rektor 1957 – 1963)

Ur. 4.07.1913, zm. 21.09.1994

Pochowany w

Rydułtowach-Orłowcu na cmentarzu MB Uzdrowienia Chorych

 

Ks. Włodzimierz Pielesz(rektor 1963 – 1978, proboszcz 1978 – 1996, rezydent 1996 – 1997)

Ur. 12.02.1928, zm. 16.02.1997

Dziekan Dekanatu Pszczyna w latach 1986 – 1996

Pochowany w Czarkowie na cmentarzu św. Józefa Robotnika

 

Ks. Stanisław Nieszporek(administrator 1996 – 1997, proboszcz 1997 – 2008)

Ur. 14.09.1945

Obecnie rezydent w parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Rybniku-Chwałowicach

 

Inni kapłani

 

Sprawujący sakramenty przed nominacją stałego duszpasterza:

1. Paweł Schmidt, ks. Józef Żołdak, ks. Antoni Basztoń, ks. Bolesław Ochot,
2. Serafin Kloc OH

Ks. Janusz Frelich (substytut 1959)

Ks. Jerzy Loska (rezydent 1966 – 1967)

1. Edmund Stefański OMI (wikariusz-substytut 1971)

Ks. Jan Adamus (wikariusz-substytut 1971 – 1972)

Ks. Emil Chmiel (rezydent 1974 – 1986)

Ks. Edmund Żydek (wikariusz-ekspozyt 1985)

Ks. Henryk Stegman (rezydent 1993)

 

Kapłani pochodzący z parafii

 

1. Seweryn Leszek Lubecki OFM– Zakon Braci Mniejszych

Ur. 10.02.1967

Święcenia kapłańskie przyjął 29 czerwca 1993 roku w Jerozolimie z rąk ks. abpa Michela Sabbaha

Obecnie dyrektor Casa Nova w Ain Karem

 

Siostry zakonne pochodzące z parafii

 

1. Eudoksja Marta Ryguła

 

1. Bronisława Gertruda Hlubek ISSM– Szensztacki Instytut Sióstr Maryi

Ur. 12.11.1930, zm. 4.01.2015

Śluby wieczyste złożyła 24 maja 1959 roku w Otwocku-Świdrze

Pochowana w Opolu-Winowie na cmentarzu Ducha Świętego

 

1. Archaniela Maria Strzoda AM– Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej

Ur. 17.02.1953

Śluby wieczyste złożyła 12 sierpnia 1985 roku w Katowicach-Panewnikach

 

Parafialna Rada Duszpasterska

 

Kadencja 2017 – 2022

1. proboszcz Krzysztof Grudniok – przewodniczący
2. Czesław Figura – z urzędu
3. Tadeusz Hlubek – z urzędu
4. Grzegorz Fischer
5. Jan Gugółka
6. Grzegorz Kloc
7. Jacek Kubis
8. Jarosław Kubis
9. Bronisława Machulec
10. Henryk Niebudek
11. Jan Poloczek
12. Andrzej Rokowski
13. Kazimierz Stencel
14. Gabriela Szczotka

 

Relikwie

 

Parafia posiada trzy relikwie:

• Krzyża Świętego,
• św. Marii Baouardy (Małej Arabki) – od 18 września 2016 roku,
• św. Szarbela – od 24 grudnia 2017 roku: adoracja relikwii od godziny 15.45 do wieczornej Mszy świętej w każdą czwartą niedzielę miesiąca.

 

 

Nadzwyczajni szafarze komunii świętej

 

Nadzwyczajny szafarz komunii świętej pełni swoją funkcję liturgiczną w dwóch obszarach: zanosząc komunię świętą osobom chorym i osłabionym wiekiem do domów lub szpitali oraz pomagając w rozdawaniu jej podczas liturgii.

 

W naszej parafii posługuje obecnie trzech nadzwyczajnych szafarzy:

Pan Henryk Niebudek (od 1993 roku)

Pan Jan Poloczek (od 1993 roku)

Pan Grzegorz Fischer (od 2003 roku)

 

Przy Parafii działają:

Rada Parafialna, Ministranci, Zespół Charytatywny, III Zakon Rodzina Franciszkańska, Żywy Różaniec, Dziecięce Koło Misyjne, Pięć Róż ( 75 rodzin ) Matki Boskiej Pielgrzymującej - Maryi Szentadzkiej